ابن ابی طیفورابوعبدالله محمد بن احمد جرجانی (زنده در نیمه نخست قرن سوم هجری)، معروف به ابن ابی طیفور، از راویان قرن سوم هجری قمری بود. ۱ - معرفی اجمالیابوعبدالله محمد بن احمد جرجانی، اهل گرگان و معروف به ابن ابی طیفور بود. از کودکی، رشد و بالندگی، تعلیم و تعلم و فعالیت‌ها و سفرهای او چیزی در دست نیست. گفته‌اند که مدت دو سال ساکن دمشق بود. وی دارای کتابی کوچک است که در آن، از برتری دمشق بر دیگر شهرها و از هوای پاک و آب گوارای آن به‌گونه‌ای سخن گفته که متوکل عباسی (خلافت ۲۳۲-۲۴۷ق) را بر آن داشت تا به آنجا سفر کند. او در این کتاب از کسانی مانند اسحاق بن ناصح، نوح بن ابی طیبه احمد گرگانی، محمد بن ابی یعقوب بلخی صحابی امام رضا (علیه‌السّلام)، نصیر بن عبدالله طبری، جابر بن سعد حورانی، عاصم بن عمیر قومسی و یحیی بن اکثم قاضی (م ۲۴۲ق) روایت کرده است. محمد بن هارون بن محمد بن بکار بن بلال عاملی نیز از کسانی است که از ابن ابی طیفور نقل روایت نموده است. او کتابی دیگر نیز به نام ابواب الخلفاء دارد که در آن، به ذکر افرادی که خلفا با آنها انس داشته و یا محرم راز و طرف مشورت و پشتیبان خلفا بوده‌اند، پرداخته است. ۲ - وفاتتاریخ درگذشت جرجانی به دست نیامد. از آنجا که در ایام خلافت متوکل کتاب او تالیف شده بود و از سوی دیگر سفر مامون به دمشق را که در اواخر خلافت مامون (۱۹۸-۲۱۸ق) انجام گرفت، در کتابش آورده است، روشن است که وی در نیمه نخست قرن سوم می‌زیسته و در همین روزگار به تالیف و تصنیف مشغول بوده است. ۳ - شباهت در اسمگفتنی است وی با محمد بن ابی طیفور فهفکی متطبب که از شاگردان امام هادی (علیه‌السّلام) بود، متفاوت است. ۴ - پانویس۵ - منبع• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۸۱-۶۸۲، برگرفته از مقاله «محمد جرجانی». |